İnternetle İlgili Temel Kavramlar

Internet dünyanın bilgisine açılan pencere ya da sadece yeni çağın eğlencesi olarak tanımlanabilir.Internetin temelini WAN(Wide Area Network) dediğimiz geniş alan ağı oluşturur. Geniş alan ağı coğrafi olarak uzak mesafelerdeki bilgisayarları birbirine bağlamak için kullanılır. Bu tür bilgisayar ağlarında telefon hattı kullanılır. İşte Internet geniş alan ağının(WAN) bir uygulaması ya da bir örneğidir.İnternet, bir çok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır.

Sunucu (Server) Nedir?

Bir ağ üzerindeki diğer bilgisayarlara servis sağlayan bilgisayarlardır. Genellikle tüm bilgiler bu bilgisayarda bulunur ve paylaşımlı olarak diğer bilgisayarlar tarafından kullanılırlar. Internet üzerinde gezerken bağlanılan web siteleri de sürekli olarak çalışan Sunucu bilgisayarlar üzerinde bulunur. Hazırladığınız bir web sitesini Internet üzerinde kullanılabilir hale getirmek için öncelikle bir sunucu bilgisayar üzerine kaydetmeniz gerekir.

İstemci (Client) Nedir?

Bir ağ üzerinde, sunucu bilgisayarlardan hizmet alan kullanıcı bilgisayarlarıdır. Bilgiye erişim yetkileri sunucu tarafından belirlenir. Eğer bir bilgisayardan Internete bağlanılarak web siteleri ziyaret ediliyorsa o bilgisayar İstemci(Client) bilgisayardır. Yani İstemci bilgisayarlar Sunucu bilgisayarlara bağlanarak onlardan bilgi alırlar.

IP Numarası Nedir?

Internet’e bağlı her bilgisayar, Internet Protokol Numarası adı verilen dört gruptan oluşan bir sayı ile isimlendirilir (194.27.33.32 gibi).Her bir bilgisayarın IP numarası farklıdır. Bilgisayarlar Internet üzerinde IP numarası ile iletişim kurarlar. İstemci bilgisayar için Internet’e her girişte IP numarası değişir. Sunucu bilgisayarların IP numarası ise sabittir değişmez.

Link (Bağlantı/Köprü) Nedir? :

Bir web sayfası üzerindeki, diğer bir web sayfasıyla ya da herhangi bir dosya ile bağlantı kurulmasını sağlayan geçiş noktalarıdır. Üzerlerine fare ile tek tıklama yapıldığında çalışırlar.

Home Page(Ana Sayfa)

Internet üzerinde herhangi bir kurum, kuruluş ya da şahısa ait web sayfalarının hepsini birden yönlendiren bağlantıların (link) bulunduğu ana sayfa.

Download :

Internet üzerinde başka bir bilgisayardan kendi bilgisayarımıza dosya yükleme işlemidir. Yani bu işlemde Sunucu bilgisayardan İstemci bilgisayara dosya yüklenir.

Download

İstemci Bilgisayar Sunucu Bilgisayar

Upload :

Internet üzerinde kendi bilgisayarımızdan başka bir bilgisayara dosya yükleme işlemidir. Bu işlem download işleminin tersidir. Yani bu işlemde İstemci bilgisayardan Sunucu bilgisayara dosya yüklenir.

Upload

İstemci Bilgisayar Sunucu Bilgisayar

(Kullanıcı)

Freeware :

Paylaşmayı seven programcılar tarafından hiçbir ekonomik çıkar gözetilmeden yazılıp Internet üzerinde dağıtılan ücretsiz programlar.

Shareware :

Deneme amaçlı ücretsiz programlar. Kullanmaya devam etmek isteyenler belirli bir ücret ödemelidirler.

Patch Yazılımlar :

Mevcut bir yazılımın (ticari ya da freeware) bazı hatalarını düzeltmek, ve programı güncellemek amacıyla, ilgili firmaların (ya da kişilerin) çıkardıkları "yama" programlardır.

Internet’e Bağlanmak İçin Neler Gereklidir?

Internet’e bağlanmak için aşağıdakiler gereklidir:

Telefon Hattı: Bilindiği gibi internet bir geniş alan ağıdır. Geniş alan ağındaki bilgisayarlarda birbirleriyle telefon hattı vasıtasıyla iletişim kurarlar. Bu yüzden Internete bağlanmak için mutlaka telefon hattı olmalıdır.
Modem: Modem Internet’e bağlanmak için gerekli olan bir donanımdır. Modem olmadan kesinlikle internet ortamına giriş yapılamaz. Bilgisayar sinyalleri ile telefon hattı üzerindeki sinyaller birbiriyle uyuşmaz. Bu yüzden modem telefon hattı ile bilgisayar arasındaki sinyal dönüşümünü sağlar. Çift yönlü çalışır. Bilgisayardaki sinyalleri telefon sinyallerine dönüştürdüğü gibi ters işlem yaparak telefon sinyallerini de bilgisayar sinyallerine dönüştürebilir. Bu işlemi aşağıdaki şekli inceleyerek daha iyi anlayabilirsiniz.

Modem Telefon Hattı Modem

Internet Servis Sağlayıcı: Internet’e bağlanmak için mutlaka bir servis sağlayıcıdan internet paketi alınması gerekir. Bu paket içinde kullanıcı adı(User name), şifre(Password) ve birde telefon numarası bulunur. Internet bağlantı hizmeti veren çeşitli servis sağlayıcılar vardır. Superonline, Ixir, TTnet, E-Kolay bunlardan bazılarıdır.

INTERNET’TE GÜVENLİK

Bilgisayar elektronik bir sistemdir. Internet’de bilgisayarın kullanıldığı bir alandır. Elektronik bir sistemde kesinlikle % 100 güvenli değildir. Internet üzerinde gezinti yaparken her zaman virüs tehlikesi vardır. Ayrıca Hacker, Cracker gibi kişilerin saldırısına uğrama ihtimali de vardır. Özellikle Internet üzerinde kredi kartı numarası vererek alış veriş yapmak çok tehlikelidir. Bu yüzden çok zorunlu olmadıkça internet üzerinden kredi kartı ile alış veriş yapmamak gerekir. Şimdi virüs kavramına ve çeşitlerine bakalım:

Virüs: Bilgisayar sistemine zarar veren küçük programcıklara(yazılımlara) verilen genel isimdir. Güncel hayatta ki virüs kavramı=Bilgisayar virüsü olarak düşünülebilir. Canlıların vücuduna giren virüslerde çok küçüktür. Bilgisayar virüsleri de. Canlı vücuduna giren virüs de zarar verir bilgisayar virüsü de. Tek fark canlı vücudundaki virüsler küçük organizmalar iken bilgisayar virüsleri küçük programlardır.

Verdikleri zararlara, yayılma biçimlerine göre virüsler çeşitlilik gösterir.

Virüs Çeşitleri:

Program virüsleri:

Genellikle çalışabilir dosyalara(Exe, Com) bulaşırlar. Bulaştıkları program çalıştırılmadığı sürece aktif olmazlar. Çalışma prensipleri çok zekicedir. Virüslü dosya çalıştırıldığında ilk olarak Virüs başlangıç kodu devreye gider. Virüs başlangıç kodu denetimi Virüs koduna devreder. Bu 1. aşamadır. Denetimi devralan virüs kodu kendini Ram belleğe kopyalar. Bu da 2. aşamadır. Son aşmada ise kontrol program koduna devredilir ve program normal olarak çalışır. Burada amaç kullanıcının dosyaya virüs bulaştığını anlamasını engellemektir. Daha sonra Ram bellekte bulunduğu için çalıştırılan her programa kolayca bulaşır. Yani kendini kopyalar. Örneğin Word ve Excel çalıştırıldığında direkt word ve excel’e bulaşır. Böylece yayılmaya başlar. Bu arada da vermesi gereken zarar neyse o zararı verir. Örneğin dosyaları sadece okunabilir yapabilir. Yada dosya içeriğini bozabilir.

Truva Atları:

Belirli bir tarihe veya belirli bir eyleme ayarlanmış virüslerdir. Yani aktif hale geleceği tarih gelmediği sürece yada istenilen eylem gerçekleşmediği sürece sisteme hiçbir zarar vermezler. 1999 yılında ortaya çıkan Çernobil (CIH) virüsü truva atına çok güzel bir örnektir. Bu virüs 26 Nisan ve 26 Haziran’da aktif olduğunda bilgisayarın BIOS denen parçası üzerindeki bilgileri siler ve bilgisayarı çalışmaz hale getirir. Ayrıca her ayın 26’sında aktif olur ve çeşitli zararlar verir. Örneğin sabit diskteki bilgileri kullanılmaz hale getirir. Bu virüsün yazarı Tayvanlı Chen In Hau’dır. Virüs zaten bu kişinin isminin baş harfleri ile isimlendirilir.

Worm(Solucan-Kutçuk)Virüsler:

Günümüzde virüsler bu yönde gelişmektedir. Bu tür virüsler genellikle E-mail yoluyla bulaşırlar. E-mail’lerde de konu olarak çekici konuları kullanırlar. Çok tehlikelidirler. Çünkü çok çabuk bir şekilde hızlıca yayılırlar. Örneğin Vbs.Freelink isimli worm bilgisayara bulaştığında adres defterindeki kişilere kendini otomatik olarak gönderir. Worm örneklerinden bir tanesi de I Love You virüsüdür. Bu virüs e-mail yoluyla bulaşır ve konu(Subject) olarak I Love You başlığını kullanır. Bu virüs sisteme bulaştıktan sonra bazı dosyaları bozuyor ve sistemi kullanılmaz hale getiriyor.

Trojan Virüsler:

Bulaşıcı ve Yayılmacı özelliği yoktur.Çok şirin virüslerdir. Her şeye saldırıp, her çorbaya limon olmazlar gibi görünseler de aslında tehlikeli virüslerdir. Bu virüsler HACKER ve CRACKER denen kişiler tarafından vazgeçilmezdir. Hacker ve Cracker denen kişilerin amacı başkalarının bilgisayarlarını ele geçirmektir. İşte bu işi yaparken Trojan denen virüsleri kullanırlar. Trojan virüsler Hacker ve Crackerlar’ın bilgisayara sızmasını sağlamak için açık kapı (port) bırakırlar. Böylece hacker’lar başkasının bilgisayarına kolayca girebilir. Başkasının bilgisayarını ele geçirdiği zaman o bilgisayarın başında oturuyormuş gibi bütün işlemleri yapabilir. Bu işlemlerden bazıları şunlardır:

Fare kontrolünü ele geçirebilir
Fare ve klavyeyi kilitleyebilir.
Cd-Rom’u açıp kapayarak dalga geçebilir.
Hiçbir kontrolü ele geçirmeden arka planda hissettirmeden çalışarak gizli ve önemli dosyaları ele geçirebilir.(Örneğin; internet şifresini öğrenebilir.)
Eğer kişi kötü niyetli ise bilgisayardaki dosyaları silebilir. Bilgisayar format atabilir. Yani bilgisayarı kullanılmaz hale getirebilir.

NOT: Hacker’lar eğlence amaçlı olarak başkalarının bilgisayarlarını ele geçirirken Cracker’lar zarar amaçlı olarak başkalarının bilgisayarını ele geçirirler.

Netbus, Schoolbus, SubSeven trojanlara örnek olarak gösterilebilir.

Antivirüs Programları:

Antivürüs, virüsleri temizlemek için kullanılan programlara verilen genel isimdir. Hafızada kalıcı olan ve Hafızada kalıcı olamayan olmak üzere 2 çeşidi vardır.

Hafızada kalıcı olanlar sürekli olarak sistemi kontrol eder ve herhangi bir virüs saldırısı olduğunda kullanıcıyı uyarır , virüsü etkisiz hale getirir. Sürekli hafızada bulundukları için bilgisayarın yavaşlamasına sebep olabilirler. (Norton, Mcaffe,..)

Hafızada kalıcı olamayan antivirüs programlarını kullanıcı istediği zaman çalıştırarak sistemi virüslere karşı denetler. Yani bu tür anti virüsüler sürekli olarak virüs kontrolü sağlamazlar. Avantajları, sürekli hafızada kalmadıkları için bilgisayarı yavaşlatmamalarıdır. (F-prot, istanbulcc…)